Bezuinigingen: Theater Castellum, een opgeknapt centrum of citymarketing?
ALPHEN AAN DEN RIJN - Dat er de komende jaren bezuinigd moet worden in gemeenteland, staat als een paal boven water. Hoeveel precies, is nog niet helemaal duidelijk. De landelijke overheid keert drie miljard euro minder uit aan het gemeentefonds en dat gaat ook in gemeente Alphen aan den Rijn pijn doen.
Hoewel er eerst gesproken werd over twintig miljoen euro bezuinigen, lijkt dat nu iets minder te gaan worden. Doordat de opschalingskorting is afgeschaft, lijkt de pijn van ravijnjaar 2026 iets verzacht. Nog steeds spreken raadsleden over ruim veertien miljoen euro bezuinigen. Waar moet de gemeente dit geld vandaan halen?
Citymarketing en VNG-congres
'Citymarketing', zegt SP-fractievoorzitter Ginet Groep. 'Ik weet niet zo goed wat citymarketing precies doet, want de Alphenaar ziet daar weinig van. Ik denk dat de gemiddelde inwoner leuk wil blijven rondkomen, in plaats van dat er lintjes hangen in de bomen.'
Ook de uitgaven aan het VNG-congres vindt Groep onnodig. 'Wat heeft de Alphenaar daar nou aan? Op dit moment zeg ik alle uitgaven die niet keihard nodig zijn, doe dat gewoon niet.'
Eigenlijk zou Groep het liefst inkomensafhankelijk bezuinigen. 'Dat mensen die meer geld hebben ook meer afdragen dan mensen die minder hebben. Maar dat is helaas niet mogelijk.'
Verhoging van de OZB
Daar heeft Hans Goedegebuure van de SGP wel een oplossing voor. 'Ik denk dat het verhogen van de OZB onvermijdelijk is. Dat is gelijk een mooie differentiatie. Mensen die een huis van zes ton kunnen betalen, zijn over het algemeen rijker dan mensen die een pand hebben van twee ton. Op die manier belast je de mensen die meer geld hebben.'
Hij vindt overigens niet dat de lasten van inwoners omhoog moeten. Volgens Goedegebuure valt een hogere OZB te compenseren met een lagere afvalstoffenheffing. 'Afval verbranden is duur, terwijl andere afvalstromen zoals plastic verpakkingen en oud papier juist geld opleveren. Door het invoeren van Diftar (gedifferentieerde afvalscheiding) stimuleer je het scheiden en breng je de afvalstoffenheffing omlaag. Onderaan de streep komen inwoners dan net zo duur uit.'
Het liefst zou het SGP-raadslid zien dat er minder geld naar Theater Castellum gaat. 'Mijn grote bezwaar is dat als Castellum tekort komt, er steeds weer geld bij mag. Dat gaat om tienduizenden euro's, terwijl een muziekvereniging in Aarlanderveen bij wijze van spreke al heel blij zou zijn met 500 euro, maar dat niet mogelijk is.'
Onnodige subsidies
Ank de Groot van RijnGouweLokaal heeft ook wel een aantal punten waarop bezuinigd mag worden. 'Zoals onnodige subsidies van de EDBA en het Platform Recreatie en Toerisme (PReT).' Daar is ook Filine Verloop (FvD) het mee eens. 'Dat zijn allemaal onafhankelijke stichtingen die door de gemeente worden betaald. De vraag is of die allemaal nodig zijn.'
De Groot vindt ook dat er kritisch gekeken moet worden naar Theater Castellum en dat de gemeente zich niet moet bezighouden met prestigeprojecten zoals bootjes die naar de Zegerplas kunnen varen vanaf de Oude Rijn.
Ook Verloop vindt dat grote dure projecten zoals het ontwikkelen van het stadshart opgeschort moeten worden. 'Ik vraag mij af of inwoners zitten te wachten op een verduurzaamd stadshart, waarbij gezond eten gepromoot wordt. Als ik patat wil eten in het centrum, dan ga ik dat gewoon doen.'
Verder kosten grote projecten die tegenzitten, zoals de zonnepanelen bij de Maximabrug, veel te veel onnodig geld, aldus Verloop. 'Zorg dat je niet eindverantwoordelijk bent bij het opstellen van grote contracten, dan draait de gemeente niet steeds op voor de kosten als het misgaat.'
Bruggen en wegen
Ernst-Jan Straver (PvdA) wil nog geen specifieke zaken noemen om op te bezuinigen. 'Maar als je een keuze moet maken in welke hoek je het gaat zoeken zou ik eerder kiezen voor bezuinigen op infrastructuur, dan op het sociaal domein bijvoorbeeld. We moeten de zwakkeren proberen te ontzien.'
Daarover zijn de meeste partijen het eens, de inwoner moet er zo min mogelijk last van ondervinden. 'Mensen hebben het al moeilijk genoeg', aldus Peter Versteeg van ONS Alphen. Wat hem betreft wordt er voornamelijk gesnoeid in het ambtelijk apparaat. 'We moeten heel kritisch kijken naar de uitgaven van de gemeente. Door het optimaliseren van processen en samenwerkingen met andere partijen kunnen we veel geld besparen.'
Wat Nico de Jong (LBA) betreft is het verhogen van de belastingen echt de àllerlaatste knop om aan te draaien. Hij zit in het actiecomité Raden in Verzet en probeert samen met andere gemeentes via een manifest voor elkaar te krijgen dat er minder bezuinigd wordt. 'Want als er structureel taken neergelegd worden bij de gemeente, dan hoort daar structureel geld bij.'
Wat De Jong betreft moet er nog eens goed gekeken worden naar het invoeren van een energieloze zone. 'De energietransitie vind ik goed. Maar wat voor kosten zijn er met zo'n zone gemoeid? Kunnen we die niet naar 2035 schuiven?'
'Met een open blik'
De afgelopen periode heeft een raadswerkgroep zich gebogen over optionele bezuinigingen. Maandag wordt de hele gemeenteraad bijgepraat over waar eventueel financiële ruimte zit. Dan moet het college keuzes gaan maken en tot een kadernota komen.
Maurits de Vries (D66) wil nog geen uitspraken doen over bezuinigingen. 'Dat hangt enorm af van het bedrag. Ik vind dat je er met een open blik in moet gaan. Afhankelijk van de ontwikkelingen vanuit de VNG en hoe groot dat tekort gaat zijn, gaan we keuzes maken.'
Ook Elise de Veth (VVD) wil de ontwikkelingen afwachten, voordat de fractie in gesprek gaat over concrete maatregelen. 'Maar als je vraagt waar wil je niet op bezuinigen dan zeg ik de jeugdzorg. Die staat net goed op poten, dus dat zou niet onze eerste keuze zijn.'
Kaasschaven of grote projecten staken
Ook Frans Langerak (Nieuw Elan) wil eerst het plaatje compleet hebben. 'Er is afgesproken om de mogelijkheden in kaart te brengen, voor het geval het nodig is. We hebben ons huiswerk gedaan voor als er straks keuzes gemaakt moeten worden.'
Dat kan in zijn ogen via de kaasschaafmethode, door van een aantal posten een beetje af te halen, of door te kijken naar een aantal grote projecten en daar keuzes in te maken. 'Je moet dan kijken waar je het beste resultaat mee behaalt.'
José Huls (GroenLinks) wil eerst alle gegevens duidelijk hebben. 'Ik kan nu wel allemaal dingen gaan roepen, maar ik wil dat onderbouwd doen. Ook als oppositiepartij voelen wij verantwoordelijkheid. Er komen forse bezuinigingen aan, we moeten eerst met elkaar kijken naar wat wel en niet mogelijk is.'
Lees ook: Belastingverhoging niet uitgesloten, gemeente koerst af op grootste bezuinigingsoperatie ooit
Lees ook: Financiële meevaller voor gemeente Alphen aan den Rijn, maar bezuinigingen niet van de baan