Na maanden chaos krijgt Qbuzz een miljoenenboete van provincie: ‘Reizigers zijn in de steek gelaten’
REGIO - 'Reizigers zijn in de steek gelaten. Daar houden we Qbuzz voor verantwoordelijk.' Gedeputeerde Frederik Zevenbergen (VVD, Mobiliteit) heeft besloten busvervoerder Qbuzz een boete te geven van bijna 3,5 miljoen euro. De busdiensten waren onbetrouwbaar en van slechte kwaliteit en ze reden vaak te vroeg weg of waren juist te laat.
Wie de afgelopen maanden met de bus in en rond Leiden, Alphen aan den Rijn, Gouda en de Bollenstreek reed, zag Qbuzz fout na fout maken. Chaos, met dat woord omschreven reizigers de overgang van Arriva naar Qbuzz.
De reacties op de stations waren niet mals, vlak na de start in december. 'Net is al mijn derde bus uitgevallen. Ik moet over tien minuten tentamen doen. Ik ga nu maar de stad in rennen. Ik hoop dat ze er begrip voor hebben als ik te laat ben', vertelde een studente destijds.
De fouten leken zich sinds december op te stapelen. Een buslijn in Alphen aan den Rijn leek Holwerd Haven als bestemming te hebben, buschauffeurs kenden de routes niet en moesten uitleg krijgen van reizigers. Verder viel een veel te groot aantal bussen uit en er werd met dieselbussen gereden. En er waren elektrische bussen besteld maar die waren niet geleverd.
'Bepaalde chauffeurs dachten echt: joh, bekijk het maar. Er hoefde echt nog maar een klein iets te gebeuren en dan zouden ze het werk laten liggen en naar huis gaan', vertelde FNV-bestuurder Oguz Sükür nog in januari.
Boete enige optie
QBuzz kreeg eind februari nog de kans om in één week orde op zaken te stellen met een verbeterplan. Maar ook dat plan bleek onvoldoende voor provinciebestuurder Frederik Zevenbergen. Het was 'niet ambitieus' genoeg en de boete die woensdag is uitgedeeld, was de enige optie.
QBuzz krijgt de boete voor slechte prestaties in de beginfase. Ruim acht procent van alle busritten viel uit, dat mocht maximaal één procent zijn. Daar bovenop vertrok bijna de helft van de bussen te vroeg of meer dan drie minuten te laat, terwijl eigenlijk in een kwart van de gevallen afgeweken mocht worden van de afgesproken vertrektijden.
'Qbuzz heeft reizigers in de eerste weken na de start letterlijk en figuurlijk in de kou laten staan', meldt de provincie verder. 'Reizigers konden niet rekenen op betrouwbaar en toegankelijk openbaar vervoer.'
De busvervoerder krijgt niet alleen een boete voor de problemen met het op tijd laten rijden, maar ook voor de 'slechte kwaliteit' van de bussen waarmee werd gereden. 'Bij de start van het nieuwe contract had Qbuzz maar 31 van de 140 beloofde Iveco-bussen beschikbaar, daarom moest het bedrijf andere bussen inzetten.'
Busdiensten onbetrouwbaar
Maar de bussen die wél reden, hadden de nodige problemen. Sommige bussen waren niet voldoende toegankelijk voor reizigers, waren niet uitstootvrij en misten bovendien systemen voor reisinformatie. 'Hierdoor waren de busdiensten onbetrouwbaar', aldus de provincie.
Zodoende komt het bedrag dus terecht op bijna 3,5 miljoen euro. De provincie komt op dat bedrag door 2,3 miljoen euro voor de slechte kwaliteit van de bussen die wel reden en 1,15 miljoen euro voor de bussen die niet hebben gereden in de periode van 15 december tot 31 januari bij elkaar op te tellen.
Volgens de provincie zit er inmiddels wel schot in de zaak wat betreft de verbeteringen die de vervoerder heeft doorgevoerd. Inmiddels is de rit-uitval bijna beperkt tot de beloofde één procent.
'Ook zien we dat er meer bussen en chauffeurs instromen. We zijn er nog niet, maar het gaat wat dat betreft al veel beter ten opzichte van januari.'
Reizigers mogen niks merken
Volgens gedeputeerde Zevenbergen mogen de reizigers overigens niks merken van de boete, als het gaat om een ticketprijsstijging of bijvoorbeeld geschrapte lijnen. Het geld dat de provincie krijgt moet geïnvesteerd worden het opknappen van haltes of voor het verbeteren van de doorstroom.
'Zowel Qbuzz als de provincie kunnen daar plannen voor indienen', meldt gedeputeerde Zevenbergen. Dat Qbuzz de boete gaat betalen, is ook nog niet definitief, de busvervoerder kan en mag nog in beroep tegen het besluit van de provincie.
'Het is een enorme boete'
Qbuzz-directeur Annemarie Zuidberg bood eind januari al excuses aan voor de problematische start. De boete komt voor Qbuzz dan ook niet als een verrassing en het bedrijf gaat de boete zelf opvangen. 'Wel is de hoogte voor ons heftig, en doet ook wat met het moraal van onze medewerkers. Het is een enorme boete.'
De directeur merkt inmiddels wel iedere dag verbeteringen. 'Op het moment hebben we 1,3 procent rit-uitval, en zijn er nog maar zeven bussen die moeten instromen.'
De boete die wordt opgelegd, moet ook volgens Zuidberg ten goede komen aan de reiziger. 'Daarover gaan we in gesprek met de provincie, om te kijken hoe dat geld het best besteedt kan worden.'