Vijf gemeenten, inclusief Alphen aan den Rijn, gaan bestelbusjes en vrachtwagens weren, hoe ver zijn de plannen?
GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN - Geen vervuilende dieselmotoren van vrachtwagens of oude bestelbussen meer die rijden door binnensteden in de regio. Dat streven hield de gemoederen geregeld bezig het afgelopen jaar. Alphen aan den Rijn, Leiden, Den Haag, Gouda en Delft krijgen allemaal zo'n zero-emissiezone voor de binnenstad en gaan deze soms nog zelfs daarbuiten invoeren. Ondernemers maakten zich zorgen en wethouders probeerden hen gerust te stellen: hoe ver zijn de gemeenten met de uitstootloze zones in de binnenstad?
De binnensteden in Nederland moeten schoner, stiller en bovenal gezonder worden voor de inwoners en de bezoekers van de steden. De luchtkwaliteit en de leefbaarheid in de binnensteden moet beter. Volgens de gemeenten is een zero-emissiezone een belangrijke stap om de luchtkwaliteit in de steden te verbeteren.
Het is echter niet voor het eerst dat erover wordt gesproken, al in 2019 werd het klimaatakkoord gesloten tussen ondernemers en de overheid. Met daarin ook een duidelijke ambitie: 30 tot 40 van de grootste steden in Nederland moesten een zero-emissiezone in de binnenstad instellen.
Nieuw jaar, nieuwe regels
Dat moet dus per 1 januari 2025 worden ingevoerd en daarom werd de afgelopen jaren zodoende al het nodige besloten over die zones. Het resultaat? Vier steden in onze regio krijgen binnen afzienbare tijd zo'n uitstootvrije zone in de binnenstad.
Leiden, Den Haag, Delft en Gouda zijn de steden die per 1 januari volgend jaar geen vervuilende bestel- en vrachtauto’s van ondernemers binnenlaten in de stad. Alphen aan den Rijn start een jaar later met het invoeren, maar gaat net als Den Haag voor een grotere zone. Zo gaat het om een groot gedeelte van de plaats Alphen. Hierbij worden alleen de woonwijk Oudshoorn, ten westen van de Eisenhowerlaan, en de industrieterreinen buiten beschouwing gelaten.
Stroomnet onder druk
In deze steden klonk vooral kritiek vanuit de ondernemers: de nul-uitstootzones zouden veel te snel ingevoerd worden, bovendien zijn er problemen met het stroomnet. Er zou onvoldoende plek en capaciteit zijn voor bijvoorbeeld laadpalen om elektrische auto’s op te laden. Een ander vraagstuk is hoe de gemeenten dit precies gaan handhaven.
Kortom, er lijken nogal wat haken en ogen te zitten aan zo’n zero-emissiezone. Lopen de gemeenten averij op in de planning? Uitstel is voor zowel Leiden, Delft, Gouda en Den Haag in elk geval geen optie. Volgens die gemeenten is de zero-emissiezone in deze binnensteden al ruim van tevoren aangekondigd en loopt de invoering van die zones dus ook op schema.
Geen 'harde' deadline
1 januari is bovendien alles behalve een 'harde deadline'. 'Tot 2030 is er een overgangsregeling en ondertussen zijn er ontheffingen en vrijstellingen voor ondernemers', tekent een woordvoerder van de gemeente Leiden op. In die stad is het verkeersbesluit al genomen: de invoering is daar al een honderd procent zekerheid.
Wel begrijpen de gemeenten de zorg van de ondernemers. 'De uitdaging ligt vooral bij het goed betrekken van de kleinere ondernemers bij de invoering van de zero-emissiezone en ervoor zorgdragen dat de benodigde transitie hen niet te veel benadeelt', zegt de gemeente Leiden.
Flinke investering voor ondernemers
Ook VVD-raadslid van de gemeente Alphen aan den Rijn, Jeroen Matthijssen, zag in maart dit jaar de zorg van de ondernemers: 'Zij vragen zich nu af hoe ze dit precies gaan invoeren. Zo'n investering in een busje of vrachtwagen is niet niks. Dat gaat niet om een paar tientjes, maar om zomaar tienduizenden euro's die een ondernemer eventjes moet investeren.'
Naast de zorg van ondernemers, vindt de Alphense ondernemingsvereniging VOA het een gemiste kans dat zij niet betrokken is geweest bij het voortraject. 'We willen met z'n allen verduurzamen en daar zijn ook zero-emissiezones bij nodig. Maar het gebied in Alphen is zo groot en dat levert wel de nodige vragen en discussie op', vertelde Ludo Goudkuil, namens de VOA, in maart dit jaar.
Zorgen om stroomnet
In Den Haag wordt bijvoorbeeld gevreesd voor het overvolle stroomnet en moet de gemeenteraad nog besluiten over de kosten die de gemeente wil innen voor het aanvragen van ontheffingen, zodat vervuilende vrachtwagens en busjes alsnog de stad in mogen komen.
In de andere steden zijn er minder zorgen om het stroomnet, aangezien daar nog geen sprake is van filevorming op het elektriciteitsnet. Wel hebben marktondernemers in Alphen aan den Rijn, Delft en Gouda hun zorgen geuit, omdat de meeste ondernemers geen geld hebben om een elektrische bus aan te schaffen.
Aanloopperiode met handhaven
Maar hoe zit het dan met de handhaving? Den Haag, Delft, Gouda en Leiden laten weten dat dit al is voorbereid. In Delft worden bijvoorbeeld extra camera's opgehangen en gaan de handhavers in de binnenstad kijken of het goed verloopt.
Boetes zullen in de eerste maanden echter nog niet worden uitgedeeld. Bijna alle gemeenten hebben een 'gewenningsperiode' ingesteld. Dat wil zeggen: ondernemers die zich niet aan de regels houden, krijgen eerst een waarschuwing.
Vanaf september kunnen ondernemers in elk geval al bij de gemeente Den Haag terecht om een ontheffing voor de binnenstad aan te vragen. In andere steden zal later dit jaar ook duidelijk worden of en wanneer ondernemers de ontheffingen of vrijstellingen kunnen aanvragen. 'In Alphen aan den Rijn kunnen we in ieder geval nog ruim anderhalf jaar 'leren' van anderen', vertelde Goudkuil. 'Dan zal blijken hoe realistisch dit alles echt is.'
Lees ook: Proef met snelheidsmeterspaarpot is totaal mislukt